Dưới đây là những thảm họa vỡ đập thủy điện khủng khiếp nhất trên thế giới, từng gây ra thiệt hại nghiêm trọng:
1. Vỡ đập South Fork (Mỹ)
Sự cố vỡ đập South Fork xảy ra vào năm 1889 tại Mỹ khiến 2.209 người thiệt mạng. Trước khi đập thủy điện ở bang Pennsylvania bị vỡ, các kỹ sư dù liên tục nhận được cảnh báo về việc rò rỉ nước ở nhiều vết nứt nhưng không thể vá hết được.
Thật không may là khi mưa lũ lớn xảy ra vào tháng 5/1889 đã khiến con đập South Fork bị quá tải sức chứa. Đến ngày 21/5/1889, con đập thủy điện này của Mỹ bị vỡ, khoảng 20 triệu tấn nước tràn xuống, gây thiệt hại ước tính ít nhất khoảng 17 triệu USD và 2.209 người chết.
2. Thảm họa Malpasset tại Pháp
Đập Malpasset được xây dựng trên sông Reyran, cách thị trấn Fréjus (thuộc miền nam nước Pháp) khoảng 7km về phía bắc, với mục đích là để phục vụ tưới tiêu và cung cấp nước.
Tuy nhiên, vào khoảng 21h13' ngày 2/12/1959, thảm họa vỡ đập Malpasset đã bất ngờ xảy ra, tràn xuống lượng nước khổng lồ tạo dòng thác lũ dữ dội, khiến khoảng 423 người tử vong, nhấn chìm hàng nghìn ngôi nhà và thiệt hại về của được đánh giá vào khoảng 68 triệu USD.
Nguyên nhân dẫn tới thảm họa vỡ đập Malpasset được cho là xuất phát từ vấn đề khảo sát địa chất bị lỗi, thi công không đảm bảo,...
3. Italia: Đập thủy điện chưa vỡ nhưng hơn 2.000 người thiệt mạng
Được coi là một trong những con đập cao nhất trên thế giới, Vajont cao tới 262m, dày 27m ở đáy và 3.4m ở phần mép trên cùng.
Tuy nhiên, sự cố không may đã xảy ra khi vào ngày 9/10/1963, dù đập chưa vỡ hay xả đáy nhưng nước sông đã tràn qua mép đập, nhanh chóng quét qua ngôi làng Longarone ở bên dưới thung lũng Vajont khiến cho hơn 2.000 người thiệt mạng.
Nguyên nhân gây thương vong lớn là do một vụ sạt đất bất ngờ xảy ra, mang theo nhiều khối đất đá lao xuống lòng hồ khiến mực nước bên trong dâng nhanh khủng khiếp, tràn ra ngoài mép đập và quét thẳng xuống ngôi làng bên dưới thung lũng.
Theo ước tính, chỉ trong vòng 45 giây, khoảng 260 triệu m3 nước đã bao trùm toàn bộ khu vực. Đáng chú ý là sức nước quá mạnh từ hồ chứa khi lao xuống ngôi làng ở dưới còn tạo ra những cơn sóng cao tới hơn 200 mét. Do đó, thảm họa đã khiến hơn 2.000 người thiệt mạng dù con đập Vajont vẫn còn nguyên. Hiện nay, đập Vajont đã bị bỏ hoang và không còn sử dụng.
4. Thảm họa Morbi
Do quá tải sức chứa và thiếu các biện pháp khẩn cấp nên trận mưa lớn, lũ lụt vào tháng 8/1979 đã khiến con đập Machchu-2 dài 4km trên sông Machhu (hay còn gọi là Morbi), Ấn Độ, bị vỡ, nước trong đập tràn ra quét qua thị trấn Morbi chỉ trong vòng 20 phút, gây thiệt hại rất lớn về người và của.
Mặc dù chưa có báo cáo chính thức về số người chết, nhưng theo nhiều nguồn tin khẳng định con số này ước tính có thể lên tới 25.000 người.
Sự kiện đáng sợ này thường biết đến với tên gọi thảm họa Morbi và được ghi vào sách kỷ lục Guiness như là một trong những thảm họa kinh hoàng nhất từng xảy ra trên thế giới.
5. Vỡ đập Bản Kiều Trung Quốc
Vụ vỡ đập thủy điện Bản Kiều được coi là "thảm họa" vỡ đập tồi tệ nhất từng xảy ra trong lịch sử Trung Quốc. Được xây dựng vào năm 1952 trên sông Hoài Nam thuộc tỉnh Hà Nam, đập Bản Kiều chính là một trong những thủy điện tầm cỡ quy mô lớn đầu tiên của quốc gia này.
Tuy nhiên, vào tháng 8/1975, do ảnh hưởng của siêu bão Nina đổ bộ vào Trung Quốc, khiến lượng mưa đo được trong 3 ngày liên tiếp lên đến 1605,3 mm. Lượng nước mưa quá nhiều khiến con đập Bản Kiều bị vỡ và gây ra thiệt hại cực kỳ nghiêm trọng.
Ước tính vụ vỡ đập thủy điện tồi tệ này đã khiến 171.000 người thiệt mạng (riêng số người chết trong lũ lụt đã lên tới 26.000 người, còn lại tử vong do nạn đói và dịch bệnh ngay sau đó), khoảng 11 triệu người dân khác bị mất nhà cửa khi 5,96 triệu ngôi nhà nhà bị phá hủy.
Ngoài ra, đập Bản Kiều bị vỡ còn cuốn trôi hơn 300.000 con gia súc gia cầm, phá hoại và gây ách tắc cho tuyến đường Bắc Kinh-Quảng Châu, thiệt hại kinh tế ước tính lên tới gần 10 tỉ NDT.
Sự cố vỡ đập Bản Kiều được cho là đã phá hủy đi một nguồn cung cấp năng lượng khổng lồ của Trung Quốc. Cụ thể, với công suất đạt tới 18 GW (tương đương với 9 nhà máy nhiệt điện hoặc 20 lò phản ứng hạt nhân), nhà máy thủy điện này ở Trung Quốc có thể đáp ứng được 1/3 nhu cầu sử dụng năng lượng vào lúc cao điểm của cả Vương Quốc Anh.
6. Vỡ đập St. Francis, Mỹ
Đập St. Francis được xây dựng vào năm 1926, nằm ở Hẻm núi San Francisquito. Do những sự bất ổn về địa chất của khu vực này, những vết nứt bắt đầu xuất hiện trên các bức tường của con đập này. Những dấu vết này được kiểm tra và sửa chữa nhưng không thực sự cẩn thận, bởi nhà quản lý lúc đó cho rằng những vết nứt này là hoàn toàn “bình thường” và đã không dành sự quan tâm đúng mức cho những hư hại tưởng như là “nhẹ” này.
Hậu quả là vào ngày 12-3-1928, các bức tường của con đập đã không thể chịu được dòng nước và sụp đổ, khiến hơn 47 tỷ lít nước dồn xuống bất ngờ. Sóng cao đến 43 m và tấn công các vùng lân cận, gây ra thiệt hại rất lớn. Theo số liệu thống kê, sự cố này khiến ít nhất hơn 600 người thiệt mạng.
7. Đập Gleno (Italia) vỡ năm 1923
Gleno là một đập liên vòm bằng bê tông được xây trên sông cùng tên thuộc tỉnh Bergamo, phía bắc Italia.
Đập được xây dựng trong những năm 1916 - 1923 nhằm mục tiêu thủy điện. Dự án đập này do tư gia Vigano đề xuất và triển khai xây dựng. Phương án ban đầu là đập bê tông trọng lực và móng đập đã được làm xong. Năm 1921, đang trong lúc thi công, vì lý do kinh phí, phương án đập được thay đổi thành đập liên vòm.
Đập liên vòm được xây dựng trên móng của đập trọng lực theo thiết kế cũ. Đập cao 43m. Hồ chứa có dung tích 4,5 triệu m3. Tháng 1 năm 1923, các con đập đã hoàn thành 80%. Ngày 22- 10-1923, đập đã khánh thành cùng với hồ chứa đầy nước sau trận mưa lớn. 40 ngày sau, lúc 6:30 sáng 1/12/1923, một bản trụ chống của đập bị nứt và gãy.
Trong vòng vài phút, khối nước trong hồ ở độ cao khoảng 1.535 m (so với mực nước biển) đổ ập xuống tàn phá dữ dội làng mạc và thị trấn trong thung lũng phía dưới. 356 người đã thiệt mạng trong vụ vỡ đập này.
Sau thảm họa khủng khiếp đó, người ta cũng bỏ luôn đập, không xây lại hay phục hồi gì nữa. Nguyên nhân là do thi công không đảm bảo, mắc nhiều sai phạm kỹ thuật, xi măng và cát lẫn nhiều tạp chất, thép được đem dùng lại từ những vật dụng hư hỏng trong Chiến tranh thế giới I (1914 - 1918).
Tổng hợp