Tại sao trong chính trị có khái niệm 'cánh tả' và 'cánh hữu'

Ngày nay, thuật ngữ cánh tảcánh hữu được sử dụng như các từ tượng trưng cho những người theo chủ nghĩa tự do và chủ nghĩa bảo thủ.

Thế nào là Cánh tả

Cánh tả là một xu hướng chính trị dựa trên chủ nghĩa cào bằng (chủ nghĩa bình quân) với mục tiêu hướng tới sự bình đẳng cho tất cả mọi người bất chấp sự khác biệt về năng lực, đặc điểm cá nhân, khả năng lao động và thường sử dụng công cụ là sự can thiệp của Nhà nước với nền kinh tế.

Thế nào là Cánh hữu

Cánh hữu là một xu hướng chính trị dựa trên cơ sở của luật tự nhiên, truyền thống, tự do cá nhân và tự do kinh tế với mục tiêu hướng tới sự giàu có cho toàn xã hội mặc dù điều này có thể gây ra bất bình đẳng. Đồng thời cánh hữu cũng mong muốn giảm thiểu ảnh hưởng của Nhà nước đối với nền kinh tế.


Nhưng ban đầu, chúng được đặt ra để chỉ việc sắp xếp chỗ ngồi thực tế của các chính trị gia trong cuộc Cách mạng Pháp.

Mùa hè năm 1789, khi các thành viên Quốc hội Pháp gặp mặt để soạn thảo hiến pháp. Các đại biểu tham gia đã bị chia rẽ sâu sắc về vấn đề Vua Louis XVI nên có bao nhiêu quyền hành. Khi cuộc tranh luận nổ ra, các nhà cách mạng chống lại Hoàng gia đã cùng ngồi về phía bên trái của chủ tọa, còn những nhà ủng hộ chế độ quân chủ, bảo thủ hơn thì tập trung ở phía bên phải chủ tọa. Đây được coi là ‘lãnh địa’ của các phe chính trị có quan điểm ngược nhau và là nguồn gốc của khái niệm ‘cánh tả’ và ‘cánh hữu’.

Nói về vấn đề này, một vị nam tước cánh hữu viết: “Tôi đã cố gắng ngồi ở các vị trí khác nhau trong hội trường và không ngồi theo sự sắp xếp của các phe, nhằm giữ nguyên quan điểm ban đầu của mình. Nhưng tôi đã bị buộc phải hoàn toàn từ bỏ cánh tả, nếu không sẽ bị lên án vì luôn luôn phải lên bỏ phiếu một mình và do đó sẽ phải chịu những lời nhạo báng từ hội trường”.

Sự chia rẽ này tiếp tục xuất hiện trong những năm 1790, khi các tờ báo bắt đầu nhắm đến người ‘cánh tả’ là có quan điểm tiến bộ và người ‘cánh hữu’ có quan điểm truyền thống trong Quốc hội Pháp. Sự phân biệt này sau đó biến mất trong nhiều năm dưới thời trị vì của Napoleon Bonaparte.

Nhưng với giai đoạn Bourbon phục hoàng (thời kỳ nhà Bourbon quay trở lại ngai vàng sau khi mất quyền lực kể từ Cách mạng Pháp) và khởi đầu của một chế độ quân chủ lập hiến vào năm 1814, những người đại diện cho chủ nghĩa tự do và bảo thủ một lần nữa lại tập hợp và ngồi cùng nhau, chia hội trường họp quốc hội thành hai phe riêng biệt ở bên trái và bên phải.

Tới giữa thế kỷ XIX, ‘cánh tả’ và ‘cánh hữu’ đã biến thành câu cửa miệng tiếng Pháp như là từ viết tắt cho những tư tưởng chính trị đối nghịch. Sau đó, các đảng phái chính trị bắt đầu nổi lên nhiều và tự nhận mình theo hướng ‘trung tả’, ‘trung hữu’, ‘cực tả’ và ‘cực hữu’.

Khái niệm ‘cánh tả’ và ‘cánh hữu’ bắt nguồn từ Pháp và đã lan rộng ra thế giới vào thế kỷ XIX, nhưng chúng chưa thực sự trở nên phổ biến ở các nước nói tiếng Anh cho đến đầu thế kỷ XX.

Ngày nay, hai khái niệm này vẫn được sử dụng để đại diện cho các đảng phái chính trị đối nghịch, nhưng nguồn gốc của chúng vẫn được thể hiện rõ trong việc sắp xếp chỗ ngồi ở nhiều cơ quan lập pháp. Ví dụ, ở Quốc hội Mỹ, đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa có truyền thống ngồi ở các bên đối diện nhau trong các phòng họp của Hạ viện và Thượng viện.